БШК: гендердик теңдик — коомду өнүктүрүүнүн ачкычы

Эл аралык аялдар күнүнө арналган иш-чарада, БШКнын баш катчысы Антониу Гутерриш аялдардын укуктарына болгон коркунучтун улануусун белгилеп, теңдик үчүн көп жылдан бери жүргүзүлүп жаткан күрөөгө карабастан, көйгөйлөр бар экенин айтты. Анын сөзүнө караганда, дүйнөдө ар 10 мүнөт сайын жакын адамынан улам бир аял ажал таатып, 612 миллион аял жана кыз согуштуу аймактарда жашап жатат. Ошондой эле, эркектер менен аялдардын эмгек акысынын ортосундагы айырма сакталууда.
Темага байланыштуу ОБСЕ өкүлдөрү Бишкекте аялдардын укуктары үчүн болгон маршты көзөмөлдөшөт

Гутерриш ошондой эле Пекин декларациясынын 30-жылдыгын эске салып, бул аялдардын укуктарын коргоого багытталган эл аралык маанилүү документтин маанилүү экенин билдирди. Бул 30 жылы ичинде бир нече ийгиликтерге жетишилди: кыздардын билим алууга мүмкүнчүлүгү артты жана аялдардын жетекчилик кызматтарга кирүүсү көбөйдү. Бирок, бул жетишкендиктер жетишсиз.

«Зомбулук, экономикалык теңсиздик жана дискриминация коомубузда жашоосун улантууда», — деди ал, бул көйгөйлөрдүн жаңы формаларда жаралып жаткандыгын кошумчалады. «Мүмкүнчүлүктөрдү кеңейтүүгө багытталган санарип платформалар, аялдарды куугунтуктап же коркутуу үчүн колдонулуп жатат. Онлайн зомбулук реальный жашоого өтүп жатат», — деп баса белгиледи Гутерриш.

Аялдар эмгек рыногунда тоскоолдуктарга кезигип, кризистердин (экономикалык, социалдык же климаттык) натыйжаларынан ашыкча жабыр тартышууда. Жогорку өнүккөн өлкөлөрдө да прогрессивдүү гендердик реформаларды чектөөгө аракеттер байкалып жатат.
Темага байланыштуу Кыргызстанда «Аялдар жана кыздар үчүн зомбулукту нөлгө алып келүү» программасы башталат
Бул чакырыктарга жооп катары БШК гендердик теңдикти коргоо үчүн бардык деңгээлдерде — жергиликтүү жана мамлекеттик деңгээлде — аялдардын укуктарын коргоо үчүн «Гендердик Теңдик Мунары» (Gender Equality Clarion Call) инициативасын баштоону жарыялады. Инициатива өкмөттөрдүн, НПОлордун жана бизнес өкүлдөрүнүн системалык теңсиздикти жоюу боюнча көздөгөн аракеттерин координациялоону жана аялдардын укуктарын коргоочуларын жана активисттерин колдоону камтыйт.

БШКнын өкүлдөрү гендердик теңдик — бул акыйкат маселеси гана эмес, коомдун өнүгүнө маанилүү фактор экенин баса белгилешет. «Изилдөөлөр көрсөткөндөй, аялдар тынч сүйлөшүүлөргө катышканда, келишимдер стабилдүү болот. Кыздар үчүн билим берүү кедейчиликти азайтат жана аялдар үчүн тең экономикалык мүмкүнчүлүктөр өлкөнүн байлыгын жогорулатат», — деп билдирилди уюмдун маалыматында.