Клуни фонду «Адилет» Темиров LIVE боюнча сот чечимдерин талдап чыкты

«Бул баа соттолуучулардын негизиги укуктарынын бузулушун, алардын көз караш эркиндиги укугун камтыганын көрсөтөт»


Клуни фонду «Адилет» (CFJ) Temirov LIVE жана «Айт айт десе» долбоорунун 11 журналистин сот өндүрүшүнүн талдаган.

TrialWatch жана Covington & Burling LLP тарабынан даярдалган отчетко ылайык, бул иш боюнча «D» натыйжасы берилген бир нече себептер менен.

Билгиле, сот Махабат Тажибек кызы жана Азамат Ишенбековду күч колдонууга чакыргандыгы үчүн айыптуу деп тапты, алардын бийликке карата сын пикирлери шул чактагы чакыруулар деп кабыл алынгандыгы сот тарабынан туура эмес түшүндүрүлгөн.

Актилек Капаров жана Айке Бейшекееваны ушул сыяктуу аракеттер үчүн да айыптуу деп тапты, бирок иш материалдарында аларды видеотасмалар менен байланыштыруу үчүн жетиштүү далилдер жок. Сот, Бейшекееванын бул видеолорду орусчага которгону боюнча таза «кайталанмай» негизде чечим чыгараарын байкайт.

Сот өндүрүшүнүн жүрүшүндө сот айыптоочу эксперттердин үч бийик пикирине таянды, алардын көрсөтмөлөрүндөгү кемчиликтерге жана карама-каршыларга көңүл бөлбөй. Мисалы, эксперттер кайсы видеолордо күчкө чакыруулар бар экенин так белгилей алышкан жок; алардын бири коргоо тарап конкреттүү видеолордун тизмесин сураганда, пикирлерин өзгөрттү. Эки башка негизги эксперт да күчкө чакыруулар катары каралышы мүмкүн болгон конкреттүү сөздөрдү айта алышкан жок, болгону эки фразага ссылаган: «эркиндик бекер берилбейт, аны алуу үчүн күрөш керек» жана «революция кылмыштуулукту пайда кылат, [ал] өнүгүүгө жол бербейт».

Сот угуусунда тараптардын тендик укугу да бузулду, анткени сот дээрлик толугу менен айыптоочу эксперттердин негиздемелерине таянды. Ачык сот процессине да тоскоолдук болгондуктан, коомчулуктун процессүүгө кирүүсү дайыма камсыздалган жок.

«D» натыйжасы да мурдагы тергөө жана сот процессинин учурунда айыпталгандардын кармалышынын ылайыктуулугу жана негизсиздигин көрсөтөт. Айыпталуучулар кармалышына бошотуу өтүнүчү менен бир нече жолу кайрылышты, бирок сот алардын өтүнүчтөрүн көпчүлүк учурда четке какты. Ушул учурда, Сайпидин Султаналиев менен Жумабек Турдалиева кармалышынан үй камагына жиберилди. Кээ бир айыпталуучуларды үй камагына өткөргөн учурда, сот бул чечимди жакшы катары баалап, үй камагы да эркиндиктен ажыратуу болуп эсептелерин жана ал өзүнчө талдоо жүргүзүүнү талап кыларын эске алган жок.

Акырында, бул баа соттолуучулардын негизги укуктарынын бузулушун, алардын көз караш эркиндиги жана эркин билдирүү укуктарын, ошондой эле саясий дискриминациядан коргоо укуктарын көрсөтөт. Кийиште соттолгондор бийликке карата «терс» пикирлерди тапкандыгы маалымдалган. Темиров LIVE журналисттерин куугунтуктоо жана алар менен мамиле кылуу Кыргызстандагы бийликке каршы сын пикирлер үчүн кеңири жүргүзүлгөн кампаниянын бир бөлүгү», - делет отчетто.

Эскерте кетсек, бүгүн, 25-февралда, Кыргызстан боюнча Жогору соту Айке Бейшекееванын, Азамат Ишенбековдун жана Махабат Тажибек кызынын кассациялык арыздары боюнча жыйын өтөт.

Temirov LIVE жана «Айт айт десе» долбоорунун журналисттери 2024-жылдын январында массалык башаламандыкларга чакырууда шектелип кармалышкан. 2024-жылдын 10-октябры Бишкенин Ленин райондук соту Махабат Тажибек кызына алты жыл эркинен ажыратуу жазасын берди. Азамат Ишенбеков да айыптуу деп табылып, беш жыл эркинен ажыратууга санкцияланды. Актилек Капаровго жана Айке Бейшекеевге үч жыл пробация жазасы берилди. Калган жети айыпталуучу акталды.

Сүрөт: www