Чаектеги СССР мурастары: Таркатылган заводдор, автобаза жана типография кандай болду? Видео

Turmush гезитинин кабарчысы Нарын облусунун Жумгаль районуна караштуу Чаек айылында кандай социалдык мекемелер жана имараттар приватизацияланганын аныктоо үчүн изилдөө жүргүздү.

Азыркы учурда Жумгаль району боюнча ГКНБ бир нече социалдык инфраструктура объектилерин мамлекеттик менчикке кайтарып жатат. Мисалы, азыркыга чейин Жаман-Талаадагы «Ысык-Суу» минералдык булагы, айылдын борборундагы мейманкана жана Ак-Секиде жайгашкан керамикалык завод Чаек айыл өкмөтүнүн башкаруусуна кайтарылды.

Мурда Чаек айылында «Сельхозхимия» ишканасы иштеп, агрардык секторду керектүү жер семирткичтер жана техника менен камсыздаган. Совет Союзу таркагандан кийин, ал приватизацияланып, 30 жылдан бери таштанды болуп турат. Азыркы учурда экстрализаңуу мүмкүнчүлүгү каралууда, анткени анын учурдагы ээлери ал жерди колдонбойт, жана ал коомчулукка эч кандай пайда алып келбейт.

Башка бир маанилүү объект - Райондук техникалык станция (РТС), Чаектеги бир нече гектар жерди ээлеп алган. Совет мезгилинде ал колхоздорду жана совхоздорду автозапчасталар менен камсыздап, техника оңдоочулукту жүргүзгөн. Кийинчирээк бул объект жеке колго өтүп, 30дан ашуун жолу сатылып кеткен, бирок үч он жылдыкта ал жерде жаңы имараттар же өндүрүштөр пайда болгон эмес. Азыркы учурда аймак бош турат.

Межколхоздук курулуш уюму (МКУ), өткөн заманда Чаектеги ар кандай объектилерди курууда активдүү иштеп келген, дагы приватизацияланып, колго өтүп кеткен. Жаңы ээлер анын мүлкүн эффективдүү пайдаланууга жөндөмдүү боло алган жок. МКУнун мурунку мончосу сатылып, жер участкасынын бир бөлүгү участкаларга бөлүнүп, жашаган үйлөр курулду. Уюмдун административдик имараты негизинен бош турат, а аянты ичимдиктердин кампасына ижарага берилген.

Ошондой эле приватизацияланган объектилердин арасында «Откорм» ишканасы бар, ал мурда малды семиртүүнү жана этти комбинаттарга жеткирүүнү жүргүздү.
Эт комбинаты, мурда облустарды жана республиканын эт менен камсыздаган, дагы жеке колго өтүп кеткен, бирок өзүнүн максатына ылайык пайдаланбайт. Ишкананын жери жеке жактары арасында бөлүнүп, жана ээлер дагы, мамлекеттик мекеме дагы аны эффективдүү пайдалануу боюнча аракеттерди жасабайт.

Мындан тышкары, «Автобаза» деп аталган башка бир ишкана өткөн заманда райондо транспорт кызматтарын камсыздаган. Совет мезгилинде ошол жердеги чоң техникалар жүргүнчүлөрдү жана жүк транспортируунда колдонулган. Азыркы учурда бул жер бош турат, ал эми өзү мурунку Жогорку Кенеш депутатынын менчиги.

Совет убагында гезиттерди жана китептерди басып чыгарган типография, СССР таркагандан кийин приватизацияланган. Имараттын бир бөлүгү сатылып, азыр ошол жерде кафе, мейманкана, курулуш материалдарын сатчу дүкөндөр жана батирлер жайгашкан. Калган бөлүгү райондук маданият башкармалыгы тарабынан колдонулуп, канааттандырарлык эмес абалда, ал эми анын алдында соода пункттары үчүн контейнерлер жайгашкан. Жергиликтүү тургундар бул объектин мамлекетке кайтарып, анын ордунда Маданият үйүн курууну сунушташат, анткени маданият башкармалыгы имарат жоктугу үчүн ар кандай жерлерде ижарада болуп жатышат.

Айыл тургундары билдиришкендей, бул Жумгаль районунун административдик борборундагы приватизацияланган социалдык объектилердин чакан бөлүгү гана. Ар бир айылда соода, гараждар, элеваторлор, мончо, лагерлер жана бала бакчалар приватная менчик болууга өткөн.
Көптөгөн алар чоң аянттарды ээлеп, бош турат.

Тургундардын ою боюнча, бул объектилерди мамлекеттик менчикке кайтаруу жана алардын ордуна көп кабаттуу үйлөрдү, заводдорду же чакан ишканаларды куруу коомчулукка чоң пайдалуу болушу мүмкүн.